Franz Kafka - Dönüşüm; Olay Örgüsü, Temalar, Sorunlar ve Çatışmalar

Olay Örgüsü - 1. Bölüm

- Gregor Samsa’nın bir böcek olarak uyanması.

- Yataktan çıkmak için çabalaması.

- Aile bireylerinin Gregor’u işe geç kaldığı için uyarması.

- Gregor ‘un işe gitmek için olan çabası.

- Samsa’nın yataktan çıkmak ve trene yetişmek için geliştirdiği yöntemler.

- Mağzanın yetkili temsilcisinin eve gelmesi.

- Gregor’un kendini yataktan atması.

- Babası ve temsilcinin Gregor’u odadan çıkarma çabaları.

- Kız kardeşin ağlamaya başlaması.

- Gregor’un mağaza temsilcisini gönderme çabaları.

- Gregor’un doğrulmaya çalışması.

- Annesinin Samsa’yı hasta sanıp doktor çağırtması.

- Babasının çilingir çağırtması.

- Gregor’un odadan çıkması.

- Ailesinin yaşadığı şok.

- Gregor’un temsilciyi iyi bir çalışan olduğuna dair ikna etme çabası.

- Mağaza temsilcisinin gitmek üzere kapıya yönelmesi.

- Gregor’un mağaza temsilcisinin yanına gitmek istemesi fakat yere düşmesi.

- Annesinin çığlık atmaya başlaması.

- Gregor’un yetkili temsilcisini yakalamaya çalışması fakat temsilcinin gitmesi.

- Babasının Gregor’u kovalamaya başlaması ve dövmeye çalışması.

- Gregor’un kapıya sıkışması.

- Babasının Gregor’u şiddetler itmesi ve Gregor’un kanayarak odaya düşmesi.

- Gregor’un sandalye yardımıyla kapıya ulaşması ve anaharı çevirmeye çalışması

Olay Örgüsü - 2. Bölüm

- Gregor’un ilk getirilen yemeği beğenmemesi

- Kardeşinin odaya girişi ve yeni yiyecekler getirmesi

- Kardeşinin Gregor’u görmesi

- Gregor’un duvarlara tırmanmaya başlaması

- Odadaki eşyaların yerlerinin değiştirilmesi

- Babasının Gregor'u kovalaması

Olay Örgüsü - 3. Bölüm

- Kiracıların yemek yemesi.

- Yemek yedikten sonra Grete’nin oturma odasında kiracılara, anne ve babasına keman çalması.

- Gregor’un keman sesini duyması üzerine koridora çıkması.

- Kiracıların Gregor’u görmesi üzerine Bay Samsa’nın kiracıları odasına iteklemesi.

- Sabah gündelikçi kadının Gregor’u ölü bulması.

- Bay Samsa’nın kiracıları evden göndermesi.

- Samsa ailesinin yolculuğa çıkması, işlerine bir gün ara verirler. Gregor’un ölmesi üzerine dinlenmek için bir güne ihtiyaçları olduğunu düşünürler.

Temalar 

- Yabancılaşma

Gregor’un değişiminin en önemli sonucu sevdiği yemeklerin değişmesi ya da işe gidememesi değil, Gregor ve etrafındakiler arasında koskoca bir mesafe oluşması. Değişimi sonucunda her zaman odasında kapı kapalı bir şekilde duruyor ve başkaları ile neredeyse hiçbir etkileşimde bulunmuyor. Kız kardeşi odasına geldiğinde bile koltuğun altına saklanıyor. Bu mesafenin oluşmasının en büyük nedenlerinden biri ise Gregor’un artık konuşamaması. Fakat öykü ilerledikçe Gregor’un dönüşümünden önce bile yabancı hissettiğini öğreniyoruz. Gregor bir gezen bir satıcı olarak hayatını gözden geçirirken sık yolculukları yüzünden kimseye pek bağlanamadığını ve insanlarla ilişkilerinin samimilikten uzak ve geçici olduğunu öğreniyoruz. Öyküde Gregor’un ailesi dışında yakın olduğu kimseden bahsedilmiyor. Belki de dönüşümü insan hayatında hissettiği yabancılığın bir uzantısı. 

- Hayatın Anlamsızlığı

Karakterlerin Gregor Samsa'nın böceğe dönüşmesine verdikleri tepkiler. Karakterler gayet sakin ve durumu sorgulamayan bir tavırdalar. Samsa ailesinin ilk yardımcısı hariç kimse pek de şaşırmıyor gibi. Hatta Gregor kendini bir böcek olarak bulduğunda aklına ilk gelen şey nasıl ise gideceği.Diğer karakterler bu dönüşüme garip ve iğrenç olarak bakıyor fakat kimse aşırı korkunç ya da imkansız olduğu düşüncesinde değil. Ailesi Gregor’u tedavi etmektense ona alışmaya çalışıyor. Kimseden yardım istemiyorlar çünkü hem utanıyorlar hem de Gregor’un yeni bedeninden iğreniyorlar. İkinci yardımcılarından da beklenen şaşırma tepkisini pek göremiyoruz.

- Beden ve Zihin Arasındaki Kopukluk

Gregor fiziksel olarak çok büyük bir değişime uğruyor fakat uyandığında zihinsel olarak hala insan. Öykü ilerledikçe bu psikolojinin de değiştiğini görebiliyoruz. İlk uyandığında aklına gelen ilk şey işe gitmek, ne kadar bedeni bunu imkansız kılsa da. Bu hala insan zihnine sahip olduğunun bir kanıtı. Günler geçtikçe Gregor yavaş yavaş daha çok bir böcek gibi, yani bedeniyle uyumlu bir şekilde davranmaya başlıyor.

Sorunlar / Çatışmalar

- Gregor Samsa’nın bedeni ve zihni arasındaki çatışma

"'Biraz daha uyusam ve tüm bu saçma sapan şeyleri unutsam, ne olur sanki,' diye düşündü, ne var ki bunu yapması kesinlikle mümkün değildi; çünkü sağ yanma dönük halde yatmaya alışıktı, ama içinde bulunduğu koşullarda kendini bu konuma getiremezdi. Sağ tarafına dönmek için ne kadar güç harcarsa harcasın, sürekli sırt üstü konumuna yuvarlanıyordu gerisin geriye. Bunu belki yüz kere denedi, debelenen bacaklarını görmemek için gözlerini kapadı ve ta ki daha önce hissetmediği, hafif, boğuk bir acı duyunca bıraktı uğraşmayı."

- Mağaza yetkilisi ve Gregor Samsa arasındaki çatışma

  “‘Bay Samsa,’ diye seslendi yetkili temsilci yüksek sesle, ‘neyiniz var? Kendinizi odanıza kapatmışsınız, sorulara sadece evet ya da hayırla yanıt veriyorsunuz, anne babanıza gereksiz yere ağır sıkıntılar veriyorsunuz ve -bunu da söylemiş olayım- işle ilgili yükümlülüklerinizi de hiç olmayacak şekilde ihmal ediyorsunuz. Ben anne babanız ve patronunuz adına konuşuyorum ve sizden ciddi olarak derhal anlaşılır bir açıklama rica ediyorum. Şaşırdım, gerçekten

şaşırdım. Sizi sakin, aklı başında bir insan olarak tanıdığımı sanıyordum, oysa şimdi birdenbire garip davranışlar içine girmeye başladınız.’”

“"Ama Sayın Yetkili Temsilci," diye seslendi Gregor yüksek sesle ve diğer her şeyi unutuverdi, "birazdan açacağım kapıyı işte. Küçük bir rahatsızlık, bir baş dönmesi ayağa kalkmama engel oldu. Şu anda hâlâ yataktayım. Ama şimdi gayet dincim yine. Hemen çıkıyorum yataktan. Birazcık daha sabır lütfen! Sandığım kadar iyi değilim henüz.”

- Gregor Samsa ve babasının hem fiziksel hemde zihnen çatışmaları

“Babası acımasızca sıkıştırıyor, tıpkı bir vahşi gibi kulak tırmalayıcı sesler çıkarıyordu. Gelgelelim Gregor'un geri geri yürümede hiçbir deneyimi yoktu, bu yüzden çok yavaş yürüyordu. Keşke önüne dönebilseydi, o zaman çoktan odasında olurdu, ama vakit alabilecek bu dönme hareketiyle babasının sabrını taşırmaktan korkuyordu; öte yandan, babasının elindeki sopanın her an için sırtına ya da kafasına ölümcül bir darbe indirmesi tehdidi altındaydı.”

- Gregor Samsa’nın zamanla çatışması

   "Bir sonraki tren yedideydi; ona yetişebilmek için deliler gibi acele etmesi gerekiyordu ve koleksiyonu da paketlen-memişti henüz, üstelik kendisini kesinlikle öyle diri ve hareketli de hissetmiyordu. Ayrıca, trene yetişse bile, patronunun gazabından kurtulamazdı; çünkü mağaza hizmetlisi beş treninde beklemiş ve onun yetişemediğini çoktan bildirmiş olmalıydı. "

- Gregor Samsa’nın toplumla çatışması

“Annesi, -yetkili temsilci eve gelmiş olduğu halde, saçları geceden bu yana hâlâ dağınık ve kabarıktı-önce babaya baktı ellerini kavuşturarak, ardından Gregor'a doğru iki adım attı ve çevresine yayılan eteklerinin tam ortasına çöküverdi, yüzüyse gözükmeyecek halde göğsüne gömüldü. Babası, Gregor'u odasına geri itmek istiyormuş-çasma düşmanca bir ifadeyle yumruğunu sıktı, ardından kararsızlık içinde oturma odasında etrafına bakındı, daha sonra elleriyle yüzünü örtüp heybetli göğsü sarsılacak biçimde hıçkıra hıçkıra ağladı.”

- Bayan Samsa ve ailenin çatışması: odaya girmek istemeleri

- Grete ve Bayan Samsa'nın çatışması: odadaki eşyaların değiştirilmesi

- Bay Samsa ve Gregor'un çatışması: kovalaması ve elma atması

- Bay ve Bayan Samsa'nın çatışması: annenin Gregor’u koruması

- Bay ve Bayan Samsa'nın Grete ile çatışması

- Gregor ve gündelikçi kadının çatışması

- Bay Samsa ve kiracıların çatışması

- Bay Samsa ve gündelikçi kadının çatışması